Toca máis recesión antes de saír da crise - José Luis Gómez

José Luis Gómez

España parécese cada vez máis a unha comunidade autónoma dun Estado federal -a Unión Europea (UE)- que aínda non existe como tal, pero que leva trazas de existir, aínda que de inicio parta dun déficit democrático importante. Como quen paga manda, a UE quitou competencias ao Ministerio de Economía e colocou o Banco de España baixo a súa tutela, para poder controlar mellor o diñeiro que lle prestará aos bancos arruinados ou descapitalizados. De paso, Bruxelas fíxose coas rendas da política macroeconómica española, dominada por unha depreciación interna que, en síntese, require subir os impostos e baixar os salarios.

A iso débese que o presidente do Goberno anunciase no Congreso un paquete de duros axustes económicos, que comprende: elevar tres puntos o IVE xeral do 18 ao 21%, eliminar a paga extra de Nadal aos funcionarios para este mesmo ano e numerosos recortes adicionais ata alcanzar os 65.000 millóns de euros de aquí a 2014. Unhas restricións históricas que o líder do PSOE propón reconducir a un plan consensuado coa Oposición, os sindicatos e os empresarios.

Todo parece indicar que, tras estas novas medidas de axuste, España asómase a unha profunda recesión, que podería prolongarse ata mediados do ano que vén; é dicir, o PIB caerá este ano máis do previsto e seguirá caendo en 2013, en contra das previsións que viñan barallando. Xa o recoñece ata o presidente do Goberno. O horizonte da crise de 2008 amplíase; poida que ata completar un ciclo de polo menos dez anos.

España produce agora o mesmo que fai cinco anos pero destruíu uns tres millóns de empregos e ten que soster a dous millóns máis de persoas. A diferenza de España, outros países xa recuperaron o perdido na recesión. Que lle impide a España, de novo abocada a outra caída do PIB, seguir o ritmo de recuperación países como Alemaña ou Estados Unidos? Entre outras cousas, a falta de competitividade e a súa elevada débeda, sobre todo a privada, que se multiplicou por tres na década do 2000. De feito, o problema máis grave en España non é o déficit, nin a débeda pública: o é a débeda privada e o seu desequilibrio comercial e financeiro, porque todo o demais, incluído o paro e o déficit do Estado, é unha consecuencia da falta de actividade económica.

Semellante aumento do endebedamento de empresas e familias e, como resultado, dos bancos e as caixas tivo que ver coa abundancia de liquidez en pleno boom inmobiliario, o descenso dos tipos de interese e a escasa percepción do risco. Agora, volver á normalidade consumirá anos, probablemente uns cinco, polo que ata o 2015 ou 2016 non se alcanzará un nivel normal de débeda, coa repercusión negativa que iso ten en termos de investimento e de crecemento. En resumidas contas, antes de volver investir haberá que pagar o moito que se debe.

>Conclusión: sairá a España de Rajoy da crise? Si, pero vaino facer amodo, cunha taxa de desemprego elevada e unha paulatina redución salarial, salvo en sectores moi competitivos ou privilexiados. Como di o xornal El País, o que toca agora é terapia de choque europea para España.