Tampouco Europa ten solucións federais - Xosé A. Gaciño

Xosé A. Gaciño

Desde que se celebrou a manifestación multitudinaria da Diada co lema Cataluña, novo estado de Europa, asistimos a un torrente de informacións nas que non é fácil atopar os mínimos niveis de obxectividade e, ás veces, nin sequera o elemental principio xornalístico de separar información e opinión. Por suposto, os excesos (ou defectos, segundo se mire) prodúcense tanto no campo dos que teñen claro que Cataluña ten que ser independente para liberarse do “espolio” español como entre os que proclaman o dogma da unidade indisolúbel do Estado, amparándose nunha Constitución que non sempre compartiron.

Cada un fai os seus números para convencerse de que, separados de España, superarían a crise inmediatamente porque contarían cos ingresos fiscais que se queda España, ou, pola contra, para augurar toda sorte de desgrazas para unha Cataluña solitaria e marxinada de Europa, á que dan por suposto que non se podería adherir. 

Precisamente a propósito das posíbeis relacións directas entre Cataluña e Europa tamén hai referencias encontradas. Uns destacan que a reivindicación catalá é recollida sen hostilidade nos medios de comunicación do resto de Europa. Outros (unha información de El País do domingo 23 de setembro) recollen impresións contrarias, que ven o independentismo catalán como unha frivolidade e poñen en boca de “un funcionario europeo” (truco habitual para introducir unha opinión propia no medio dunha presunta información obxectiva) unhas declaracións nas que se afirma que esa aspiración de Cataluña “en Bruxelas dispara alarmas ante o risco de efectos miméticos noutros lugares”.

Supoño que o dos efectos miméticos non sería precisamente pola propia Bruxelas, unha illa francófona no medio da metade flamenca de Bélxica, país onde o partido flamenco independentista e ultraconservador N-VA foi o máis votado nas eleccións xerais de xuño do 2010 (ano e medio estiveron sen goberno, moi ben por certo, antes de conseguir un mínimo acordo entre os partidos non independentistas, pero con “versións” convenientemente separadas nas súas dúas comunidades lingüísticas). Tampouco sería polo Reino Unido, onde están a preparar un referendo sobre a posibilidade de independencia de Escocia para o outono do 2014, despois de que o Partido Nacional de Escocia, independentista, conseguise a maioría absoluta no Parlamento escocés nas eleccións de maio do 2011.

Certo que na Unión Europea non están nestes momentos para filigranas soberanistas, enredados como están no obsesionante labirinto de austeridade, do que non se sabe si alguén sabe cómo e cándo se vai poder saír. Pero o último que se pode dicir é que unha reivindicación independentista poida alarmar nun continente que leva séculos refacendo os seus mapas, de grao ou por forza, de guerra en guerra e de tratado en tratado, e que rematou o século pasado coa separación brutalmente traumática dos países integrados na xa desaparecida Iugoslavia, por non falar do desmembramento da tamén desaparecida Unión Soviética, por aquilo de que non todo o seu territorio é estritamente europeo.

Máis que efectos miméticos –que xa funcionan dabondo en todas direccións–, o que esperábamos noutro tempo desta Europa que nunca remata de estruturarse é precisamente que tivese axudado a resolver este tipo de tensións. Na configuración desa Europa ideal, deberían caber fórmulas federais de todos os niveis para encaixar toda sorte de reivindicacións nacionais. A crise está a demostrar que aínda queda moito que facer para superar tantos receos nacionalistas con rango estatal que, entre outras cousas, contribúen a bloquear posíbeis solucións dinamizadoras –supranacionais, por suposto– que puidesen romper a inercia depresiva que nos paraliza.